پمپ جابجایی مثبت با دریافت اندازه ثابتی مایع و حبس کردن آن و سپس به یکباره آزاد کردن آن باعث حركت مایعات می شود.
بعضی از پمپ جابجایی مثبت ازحفره انبساطی در بخش مکش و یک حفره کاهنده در سمت تخلیه تشکیل شده با گسترش حفره در سمت مکش، مایع به داخل پمپ جریان می‌یابد و با از بین رفتن حفره، مایع از بخش تخلیه خارج می شود.
در هر چرخه عملیاتی حجم ثابت است. پمپهای جابجایی مثبت را میتوان در دو دسته اصلی متقابل و چرخشی قرار داد.
از مزایای این قطعه میتوان به توانایی پمپاژ مایعات لغزنده اشاره کرد که یکی از ویژگی های مهم آن می باشد .
در صورتی که در پمپ های سانتریفیوژ امکان پمپاژ مایعات لغزنده وجود دارد. پمپ های گریز از مرکز با افزایش ویسکوزیته توانایی شان کاهش میابد و پمپ سانتریفیوژ را به دلیل تلف انرژی بیش از حد غیر عملی می کند.
مایعات بسیار غلیظ نمی توانند با پمپ های گریز از مرکز پمپاژ شوند برای این مایعات در بعضی از انواع پمپ جابجایی مثبت استفاده می شود.
در ادامه همراه تیم فنی و مهندسی کارا پمپ باشید تا به بررسی تخصصی پمپ جابجایی مثبت پرداخته و به صورت کامل با آن آشنا شویم.
آشنایی با پمپ جابجایی مثبت
اغلب مدل های پمپ جابجایی مثبت خود مکش هستند، میتوانند بدون نیاز به پر شدن خط لوله مکش حذف گاز های غیر قابل میعان در بالای سطح مایع پمپ شونده قرار می گیرد.
این پمپ ها بدون نیاز به تجهیزات خاصی در بالای مخازن انتقال نصب می شوند .
این قطعات انتقال آب از نقطه ای به نقطه دیگر با فشار مناسب در مصارف خانگی و صنعتی مورد استفاده هستند .
عواملی وجود دارد که با توجه به آن‌ها باید از این قطعه استفاده کنیم .
این عوامل شامل وجود ویسکوزیته‌ی بالا ، راندمان بالا ،نیروی برشی کم ،پمپاژ بدون نشت ،فشار بالا ،جریان ثابت ،قابلیت راه اندازی ، سرعت کم ،جریانات کم ، توانایی عملکرد در جریان دارای ذرات جامد ، جریان دوفازی ،اندازه گیری جریان بطور مرتب است .
مزایا این قطعه
از مزایای پمپ جابجایی مثبت میتوان به توانایی پمپاژ مایعات لغزنده اشاره کرد که از ویژگی های مهم این قطعه است .
در صورتی که در پمپ های سانتریفیوژ امکان پمپاژ مایعات لغزنده وجود دارد. پمپ های گریز از مرکز با افزایش ویسکوزیته توانایی شان کاهش میابد و پمپ سانتریفیوژ را به دلیل تلف انرژی بیش از حد غیر قابل استفاده می کند.
مایعات بسیار غلیظ نمی توانند با پمپ های گریز از مرکز پمپاژ شوند برای این مایعات در بعضی از انواع پمپهای جابه جایی مثبت استفاده می شود.
تقریبا اکثر مدل های این قطعه ویژگی خود مکش را دارا هستند ، این ویژگی که در قطعه وجود دارد ، می توانند بدون اینکه نیازی به پر شدن خط لوله مکش باشد ، گاز های غیر قابل میعان که در در بالای سطح مایع پمپ شونده جای دارند را حذف کنید .
این قطعات را می توانید بدون نیاز به تجهیزات خاصی در بالای مخازن انتقال نصب کنید .
انواع پمپ جابجایی مثبت
پمپ جابجایی مثبت همانند سایر قطعات مدل های مختلفی داشته که باید قبل از اجرا موتورخانه یا اجرا تاسیسات مکانیکی با آن‌ها آشنا شویم . مدل های این قطعه عبارتند از :
- مدل دیافراگمی
- مدل پیستونی
- مدل رفت و برگشتی
- مدل مثبت چرخشی
- مدل دنده‌ای داخلی
- مدل دنده‌ای خارجی
مدل دیافراگمی
در این مدل برای جابجایی مایعات به جای پیستون از غشای انعطاف پذیر استفاده می شود.
با پیدایش دیافراگم حجم محفظه پمپاژ افزایش پیدا کرده و مایع به سمت پمپ میرود دیافراگم اگر فشرده شود باعث کاهش حجم و دفع مایعات می شود.
مدل های دیافراگم سیستم‌های مهر و موم شده دارند وبیشتر از آن ها برای انتقال مایعات سنگین و سمی استفاده می شود . این مدل در صنعت کاربرد زیادی دارد.
مدل پیستونی
در این نوع ، ضربه اول پیستون باعث ایجاد خلا می شود و بخش دریچه ورودی باز میشود و دریچه خروجی بسته می شود و مایع به داخل محفظه پیستون کشیده می شود.
حرکت پیستون برعکس عمل می کند و دریچه ورودی تحت فشار قرار می گیرد و بسته می گردد.
سپس دریچه خروجی باز میشود و اجازه خروج مایعات به سمت محفظه پیستون را میدهد این مرحله را فشرده سازی می نامند .
پمپ دوچرخه‌ای یک مثال ساده برای این مدل است. پمپهای پیستونی با شیرهای ورودی و خروجی در دو طرف پیستون کاربرد دوگانه دارد اما بخش پیستون از یک طرف مکش دارد و از طرف دیگر نیز فشرده سازی می کند.
این مدل از پمپ جابجایی مثبت بیشتر در کاربری سبک و خانگی استفاده می شود .
مدل رفت و برگشتی
مدل رفت و برگشتی دارای حلقه های رفت و برگشتی هستند که در پمپهای رفت و برگشتی با ایجاد پالس باعث تخلیه مایعات مرحله فشرده سازی می شود و سبب شتاب گرفتن مرحله مکش می شود.
این افزایش ممکن است سبب ایجاد لرزش در نصب شود با استفاده از دو یا چند پیستون در مرحله فشرده سازی و بخش دیگری در حال مکش است میتوان پالس را به کمترین میزان رساند.
این عملکرد پیش بینی شده پمپهای رفت و برگشتی باعث شده که در مواردی که به اندازه گیری دقیق نیاز است این قطعه بسیار بکار گرفته شود . با تغییر مقدار و یا زمان توقف میتوانیم اندازه مایع پمپ شده را به دست آوریم .
مدل چرخشی
این پمپ از حرکت و چرخش چرخ دنده یا چرخ دنده‌ای برای انتقال مایعات استفاده میکند چرخ دنده به همراه پوشش پمپ آب بندی مایع ایجاد کرده ، و مکش در بخش ورودی ایجاد میشود.
مایعات به سمت پمپ کشیده میشود درون دنده یا چرخ دنده‌های گیر میوفتد و به درون محفظه تخلیه منتقل میشود. ساده‌ترین نمونه پمپ جابجایی مثبت چرخشی ، پمپ دنده‌ای خارجی و داخلی می باشد .
مدل دنده‌ای داخلی
در این پمپ دو چرخ دنده بهم پیوسته در اندازه‌های مختلف وجود دارد که یکی در داخل دنده در حال می باشد.
حفره‌های بین این دو چرخ دنده در بخش ورودی پر از مایع شده و به بخش تخلیه منتقل میشود.
یادتان باشد که پمپهای چرخ دنده باید بوسیله مایع پمپ شده روغن کاری شود و برای پمپاژ روغن از مایعات با چسبندگی بالا استفاده شود بخش تلورانس نزدیک و بین چرخ دنده‌ها و پوشش قرار دارد.
این نوع در صورت استفاده با مایعات ساینده یا سیالات حاوی مواد جامد دچار فرسایش می گردد.
استفاده از پمپ جابجایی مثبت دنده‌ای داخلی بسیار کم است و مناسب برخی بخش های خاص می باشد.
مدل دنده ای مدل خارجی
مدل دنده خارجی شامل دو چرخ دنده بهم پیوسته است توسط شافت های جدا پشتیبانی می شود .
در چرخش چرخ دنده ها مایع بین دندانه ها به دام افتاده و در بخش ورودی ، مایعات به اطراف محفظه منتقل میشود در حقیقت مایعات از طریق بخش مرکزی بین چرخ دنده‌ها به سمت عقب منتقل نمی‌شود و پیوسته هستند .
بخش تلرانس کنار چرخ دنده‌ها و بخشهای پوششی به قطعه اجازه می دهد که مکش در ورودی ایجاد شود و از نشت مایعات جلوگیری میکند. نشتی در مایعات با ویسکوزیته پایین اتفاق میافتد.
سخن آخر
با انواع مختلف پمپ جابجایی مثبت به صورت تخصصی و کامل آشنا شدیم .
این قطعه جزو یکی از پرکاربرد ترین تجهیزات درون موتورخانه بوده که قبل از استفاده ، باید به خوبی با آن آشنا شویم .
هر کدام از مدل های این قطعه عملکرد و مزایا جداگانه ای داشته که نیاز های تاسیسات را تامین خواهند کرد.
