رایزر در ساختمان برای انواع لوله کشی ساختمان، مجرای آب و استوانه‌ای استفاده می‌شود، که به‌طور عمودی و بالا به پایین قرار می‌گیرد. منظور از رایزر لوله آب، لوله فاضلاب، هواکش، لوله تهویه یا مدار گرمایشی، مکش عمودی حوضه آب‌ریز فاضلاب، مکش عمودی چاه و لوله کابل‌های برق است. هر منطقه‌ای که لوله‌ها به‌صورت عمودی قرار بگیرند معنی رایزر را می‌دهند. ساختمان‌های چند طبقه باید از رایزر استفاده کنند.
رایزرها در شکل‌های مختلف طبق نظر مهندس ساختمان استفاده می‌شوند. رایزرها، لوله‌های عمودی هستند که در لوله کشی فاضلاب، آب‌رسانی، هواکش و برق به‌طور عمودی از بالا به پایین و میان ساختمان قرار می‌گیرند.
شرکت فنی و مهندسی کاراپمپ با افتخار اجرای چندین پروژه سعی دارد، در این مقاله به معرفی تجهیزات و ابزارآلات لوله کشی ساختمان، از جمله کار با دستگاه اتو لوله کشی، لوله های پلیمری و …… می پردازد. دریافت مشاوره رایگان تلفنی با کارشناسان کاراپمپ:
رایزر در ساختمان
معنای لغوی رایزر، بالارونده است. رایزر به‌عنوان لوله در تأسیسات لوله‌کشی آب، فاضلاب، شوفاژ، گاز، برق و آتش نشانی به‌صورت عمودی تعبیه می‌شود. امکان دارد قسمتی از این لوله‌های اصلی به‌صورت افقی تعبیه شوند. منظور از رایزر در لوله‌کشی کشاورزی و صنعتی، لوله‌های فارغ از روش قرارگیری آن است.
در ساختمانی با لوله‌های زیاد و مسیر اجرای عمودی برای لوله‌های اصلی عمودی سیستم فاضلاب، گاز، آب و شوفاژ از کلمه رایزر استفاده می‌شود. به‌علت حفظ زیبایی ساختمان در جزر، کنار ستون و داکت به روش توکار انجام می‌شود. ازلحاظ فنی نباید این روش به استانداردهای ساختمان آسیبی وارد کند. رایزر ساختمان نباید از بخش میانی آپارتمان عبور کند جز زمانی که در کنار ستون در شرایط خاص این عمل ضرورتی داشته باشد.
انواع رایزر در ساختمان
هر ساختمانی، رایزر فاضلاب، آب سرد و گرم مصرفی، لوله‌کشی شوفاژ، لوله‌کشی گاز، سیستم برودتی، رایزر تأسیسات برق و سیم‌کشی ساختمان دارد. در ساختمان‌های مشمول گرمایش پکیج دیواری، رایزر لوله‌کشی شوفاژ وجود ندارد و رایزر به سیستم‌های تاسیسات ساختمان وابسته است.
لوله‌کشی رایزر آب ساختمان، شبکه توزیع است که در طراحی آن، آب ورودی به بخش داخلی، فشار کمی برای استفاده در هر منطقه از مصرف در کل ساختمان تقسیم‌بندی می‌کند. وظیفه این شبکه، توزیع آب در مکان‌های نیازمند آب است. فشار آب زیاد در ساختمان برای سیستم گرمایشی را از این شبکه می‌توان تأمین کرد.
رایزر فاضلاب در ساختمان
رایزر در قسمت لوله‌کشی فاضلاب وظیفه جمع‌آوری، انتقال پساب و فاضلاب طبقات گوناگون را به لوله فاضلاب و چاه شهری را برعهده دارد. در یک ساختمان با توجه به سطح اشغال بنا و مساحت، چند رایزر فاضلاب وجود دارد. با توجه به تعدد رایزرها، رایزر مجزا به‌سمت چاه انتقال پیدا می‌کند یا در طبقه‌های پایین با اتصال به یکدیگر به‌سمت فاضلاب شهری و چاه منتقل می‌شوند.
محل نصب رایزر با توجه به نقشه لوله‌کشی فاضلاب مشخص می‌شود. طبق چیدمان داخلی واحدها و محل سرویس بهداشتی، رایزر فاضلاب نزدیک به حمام و سرویس بهداشتی است. وجود فاصله زیاد لوله‌های فاضلاب ازلحاظ استاندارد در این لوله‌ها باعث ایجاد مشکل می‌شود.
جنس لوله‌های رایزر فاضلاب متناسب با لوله‌های داخلی است. وجود فاصله بین رایزر فاضلاب و لوله‌های ساختمانی گاز و کابل‌های برق ضروری است. در هر ساختمانی باید رایزر فاضلاب و آب باران وجود داشته باشد.
رایزر آب ساختمان
تغذیه تمام شیرآلات مصرفی، پکیج و آبگرمکن برعهده رایزر آب ساختمان است. لوله رایزر، قطورترین لوله آب در ساختمان است که در بعضی ساختمان‌ها به چند رایزر کوچک تقسیم‌بندی می‌شود. در ساختمان‌هایی با کنتور آب جداگانه، با توجه به تعداد کنتورها، رایزر آب موجود است. جنس لوله‌های فرعی داخلی و رایزر اصلی متناسب با یکدیگر است و به‌علت محدودیت لوله‌های پلیمر در ساختمان‌های بزرگ، رایزر اصلی از جنس گالوانیزه است.
در ساختمان‌هایی با سیستم گرمایشی موتورخانه مرکزی، یک رایزر آب سردوگرم مصرفی وجود دارد. لوله‌های برگشت آب گرم در بعضی از ساختمان‌ها دارای یک رایزر است. ساختمان‌هایی با تعداد طبقات کم، رایزر آب هم‌جنس لوله‌های 5 لایه و پلیمری است.
در برج‌ها و ساختمان‌هایی با طبقات زیاد به‌علت عدم توانایی لوله‌های پلیمر در انتقال آب به طبقه‌های بالاتر از لوله‌های گالوانیزه استفاده می‌شود. ساختمان‌هایی با کنتور آب مجزا، هرکدام از واحدها به‌طور مستقل یک لوله مستقیم به‌سمت واحد دارند.
رایزر آب باران
رایزر آب باران قسمتی از لوله‌کشی فاضلاب است، که جهت جمع‌آوری آب‌های پشت‌بام، تراس و بالکن روباز انجام می‌شود و به سیستم فاضلاب منتقل می‌شود. به‌طور کلی باید لوله اصلی مجزا برای آب باران طراحی شود و مستقیم بدون انشعاب از کف‌خواب به‌سمت لوله اصلی فاضلاب هدایت شود.
رایزر شوفاژ
رایزر لوله شوفاژ برای ساختمان‌هایی با موتورخانه مرکزی مناسب است. شوفاژ، 2 رایزر دارد که برای لوله‌کشی رفت و برگشت سیستم گرمایشی کاربرد دارد. در ساختمان‌هایی با پکیج دیواری، رایزر شوفاژ وجود ندارد.
رایزر لوله گاز
لوله گاز در ساختمان‌هایی که کنتور مشترک دارند دارای یک لوله اصلی است و با تفکیک کنتور، هرکدام از واحدها به‌صورت مجزا یک لوله گاز به‌سمت آپارتمان خود خواهند داشت. یکی از الزامات لوله‌کشی گاز، حفظ فاصله لوله گاز از تأسیسات و اجرای عایق‌کاری است.
کاربرد رایزر در ساختمان
کاربرد رایزر در ساختمان
اندازه این لوله‌ها از بقیه لوله‌ها بزرگتر است. امکان دارد در بخش تأسیسات برق ساختمان چند رایزر ازجمله رایزر کابل فشار قوی، رایزر فشار ضعیف، سیم‌کشی تلفن و دیتا وجود داشته باشد. یکی از وظایف رایزر، پخش صحیح انرژی الکتریکی بین مصرف‌کننده‌ها است که زمان طراحی نقشه تأسیسات ساختمان تعیین می‌شود.
به‌علت کاربرد رایزرها باید بهترین نوع متریال جهت اجرای رایزر درنظر گرفته شود و شرایط استاندارد و دقت کافی در آن رعایت شود. استحکام رایزر در محل خود سبب افزایش طول عمر رایزر و ساختمان می‌شود. ساپورت و بست‌کاری در اجرای رایزر بسیار اهمیت دارد.
قطر رایزر
رابطه مستقیمی بین قطر رایزر و تعداد مکان‌های مصرف ساختمان وجود دارد یعنی افزایش تعداد انشعابات مصرفی سبب افزایش قطر رایزر می‌شود. برای طول لوله‌های رایزر اصلی، نقشه لوله‌کشی آب و فاضلاب باید طوری طراحی شود که فاصله محل مصرف تا رایزر کوتاه باشد. قطر رایزر ساختمان باید از قطر لوله بزرگتر باشد تا میزان فشار آب مصرفی داخل ساختمان مناسب باشد.
برای لوله‌های فرعی در لوله‌کشی باید میزان قطر از قطر رایزر کم‌تر باشد. میزان قطر رایزر فاضلاب از بخش بالا به پایین باید بزرگتر شود تا حجم مورد نیاز جهت انتقال مواد فاضلابی تا چاه اصلی وجود داشته باشد.
نحوه قرارگیری رایزر در ساختمان
محل قرارگیری رایزرها در میانه دیواره‌های داخلی ساختمان است. رایزرها برای هر بخش باید از بقیه رایزرها محافظت کنند. مهم‌ترین حفاظت رایزر آب و فاضلاب در جلوگیری از ادغام‌شدن آب و فاضلاب است. حفاظت مهم دیگر رایزر آب و برق است که باید به‌طور مجزا و پوشیده از یکدیگر استفاده شوند تا اگر نشتی و ترکیدگی در رایزر آب اتفاق افتاد خطربرق‌گرفتگی برای ساکنان ایجاد نشود.
طبق قوانین ساختمان‌سازی محل عبور رایزرها نباید از چاه، آسانسور و اتاقک برق ساختمان باشد. از فاکتورهای اصلی در شیوه قرارگیری رایزرها، شیب مناسب لوله‌های رایزر است. لوله‌های رایزر آب و فاضلاب به‌علت جابه‌جایی حجم جریان آب و فاضلاب در خود باید در طول ساختمان با شیب مناسب تعبیه شوند تا میزان سرعت حمل و انتقال سیالات کم یا زیاد نباشد.
جنس رایزر
جنس رایزر
از فاکتورهای تعیین‌کننده جنس رایزر، نوع کاربرد آن است. در رایزر آب در مدار گرمایشی باید رایزری که توان مقاومتی بالایی در برابر حرارت بالای آب دارد مورد استفاده قرار بگیرد. در این زمینه از لوله‌های فلزی در رایزر موتورخانه می‌توان استفاده کرد. رایزر فاضلاب باید مقاومت زیادی در برابر مواد اسیدی، خوردگی و شیمیایی داشته باشد.
رایزر هواکش باید جنس مقاومی در برابر اشعه فرابنفش خورشید داشته باشد زیرا این لوله با فضای خارجی ساختمان به‌صورت مستقیم در تماس است. لوله‌های پلی‌اتیلن برای رایزر هواکش مناسب هستند.
جمع‌بندی
رایزر در ساختمان به 2 صورت عمودی و از پایین به بالا یعنی لوله اصلی آب (رایزر آب) که از بخش ابتدایی کنتور به بالای ساختمان هدایت می‌شود و در طبقه‌های ساختمان از پایین به بالا منشعب می‌شود. در حالت 2 رایزر آب، لوله اصلی پس‌از اتصال به کنتور آب به‌طرف بالای پشت بام هدایت می‌شود و در بالابه شکل u و طرف پایین برمی‌گردد.
این لوله از بالا به پایین در ساختمان حرکت می‌کند و در طبقات منشعب می‌شود. این شیوه قرارگیری رایزر در لوله‌کشی آب از بالا به پایین استفاده می‌شود. برای مشاوره در این حوزه با شماره ۰۹۱۲۷۶۹۷۱۲۳ کارشناس ما در شرکت کارا پمپ تماس بگیرید.
