کلاس بندی اتاق تمیز طبق حجم و تعداد ذرات معلق در هوا دسته‌بندی می‌شوند. برای دسته‌بندی اتاق تمیز، استانداردهایی درنظر گرفته شده که برخی از آن‌ها بین‌المللی هستند و بعضی دیگر در کشورهای به‌خصوصی اجرا می‌شوند. این استانداردها به 3 مدل سیستم‌های آمریکایی، بین‌المللی ISO و بین المللی BS هستند.
این دسته‌بندی طبق ذرات موجود در هوا در حجم مشخصی انجام می‌شود و طبق ایزوی ۱۴۶۴۴- ۱ صورت می‌گیرد. در طبقه‌بندی اتاق تمیز، میزان حساسیت نسبت به شرایط اتاق تمیز باعث می‌شود تا استاندارد بهتری برای آن درنظر گرفت. این طبقه‌بندی طبق ذرات استاندارد 209D و تعداد ذرات قطر مساوی 0.5 میکرون در هر فوت مکعب از اتاق تمیز است. این نوع طبقه‌بندی در اتاق تمیز صنعتی بیشتر استفاده می‌شود. در این مقاله، روند تشکیل کلاس‌بندی کلین‌روم به‌طور کامل بررسی می‌شود.
اتاق تمیز چیست
اتاق تمیز چیست؟
مکانی تمیز است که تعداد ذرات معلق در هوا و شرایطی مانند رطوبت، سرما، گرما و فشار را تحت کنترل دارد. هر انسانی در هر بازدم خود بین ۴۰۰۰۰ تا ۴۴۰۰۰ ذرات از خود ساطع می‌کند. به همین علت صحبت‌کردن، راه‌رفتن، نشستن، کارکردن و تهویه مطبوع نیاز به شرایط خاصی دارد و گاهی برای صحبت باید از زبان اشاره کمک گرفت. این اتاق برای تولید، تحقیق علمی و صنعتی صورت می‌گیرد که مقدار آلاینده‌های زیست‌محیطی ( منظور از آلاینده گرد‌وغبار، میکروب موجود در فضا و بخار مایعات است) در این بخش از حد معمول کم‌تر است.
انواع کلاس بندی اتاق تمیز
در نوع کلاس یک اتاق تمیز، تعداد ذرات داخل محیط مساوی با قطر نیم میکرون باید یک در فوت مترمکعب باشد. در نوع کلاس 2 اتاق تمیز، تعداد ذرات داخل محیط با قطر نیم میکرون و بزرگتر در فوت مکعب 10 باشد. از این کلاس در ساخت قطعه‌ها، چیپ‌های الکتریکی، آی سی و ساخت پردازنده استفاده می‌شود.
در نوع کلاس 3 اتاق تمیز تعداد ذرات داخل محیط با قطر نیم میکرون باید 100 در فوت مترمکعب باشد. این نوع اتاق در ساخت داروهای تزریقی، اتاق جراحی، پیوند اعضا، مغز، اعصاب و ساخت انواع مدار الکتریکی استفاده می‌شود.
در نوع کلاس 4 اتاق تمیز، تعداد ذرات داخل محیط با قطر نیم میکرون باید 1000 در فوت مترمکعب باشد. این اتاق جهت ساخت یاتاقان کوچک، ژیروسکوپ دقیق و انواع وسایل تحقیقاتی نیازمند دقت بالا در عمل استفاده می‌شود. در کلاس 5، تعداد ذرات داخل محیط با قطر نیم میکرون باید 10000 فوت مترمکعب باشد.
این اتاق برای ساخت و تست روغن لوازم هیدرولیکی، پنوماتیکی، شیرهای خودکار استفاده می‌شود. در کلاس 6 این اتاق، تعداد ذرات داخل محیط با قطر نیم میکرون باید 100000 باشد. این اتاق جهت ساخت قطعات پنوماتیک، مونتاژ قطعات الکترونیکی، تجهیزات هیدرولیکی و قطعات نوری معمولی استفاده می‌شود.
بیشتر بخوانید: انواع اتاق تمیز
چگونه کلاس بندی اتاق تمیز شکل می‌گیرد؟
در کلاس بندی اتاق تمیز با استاندارد GMP نوع A، فعالیت‌های پرریسک و خطرناک انجام می‌شود مانند صنایع اتمی و داروسازی با خطای زیاد که در این بخش باید آلودگی کم باشد. اگر این اتاق دچار آلودگی با گرید (A) شود باید محیط را استریلیزاسیون کرد. در کلاس بندی اتاق تمیز با استاندارد GMP نوع B، حساسیت کمی دارد و قابلیت استفاده در مصارف حساس و خطرناک را ندارد. در گرید B مواد مورد نیاز جهت ورود به گرید A آماده‌سازی شده و استریلیزه می‌شوند. کلاس بندی اتاق تمیز با استاندارد GMP نوع CوD، ریسک و خطر کم‌تری دارد و وجود آن‌ها در صنایع و محیط دارای گرید A ضروری است.
بیشتر بخوانید: طراحی اتاق تمیز
مراحل کلاس بندی اتاق تمیز
مراحل کلاس بندی اتاق تمیز
فرایندهای کلاس بندی اتاق تمیز شامل مراحل متعددی است. اولین مرحله، تعیین نیازهای فرآیند تولید است که این نیازها عبارتند از نوع محصول، قطعه تولیدشده، فرآیند تولید و حساسیت محصول. 2 مرحله، انتخاب استاندارد کلاس‌بندی است. استاندارد ISO 14644-1 از استانداردهای رایج است که اتاق تمیز را طبق تعداد ذرات معلق در واحد حجم هوا طبقه‌بندی می‌کند. 3 بخش، انجام اندازه‌گیری‌های لازم است. این اندازه‌گیری توسط شرکت معتبر انجام می‌شود. مرحله آخر، تعیین کلاس اتاق تمیز است. این کلاس باید مطابقت کاملی با نیازهای فرایند تولید داشته باشد.
نکات مهم در کلاس بندی اتاق تمیز
این کلاس باید به‌صورت مرتب کنترل شود تا از حفظ سطح خلوص لازم اطمینان حاصل شود. کلاس بندی اتاق تمیز جزء فرایندهای مهمی است که جهت اطمینان از کیفیت محصول و قطعات تولیدی کاربرد دارد. این کلاس به عوامل مختلفی ازجمله نوع محصول، قطعه تولیدی، فرایند تولید و هزینه بستگی دارد. محصولات نیازهای گوناگونی به درجه خلوص دارند. داروها و تجهیزات پزشکی به درجه خلوص بیشتری نسبت به قطعات الکترونیکی نیاز دارند. فرایندهای حساس به میکروب نسبت به فرایندهای غیرحساس نیازمند درجه خلوص بالاتری هستند. درجه خلوص بالای اتاق تمیز نشان‌دهنده هزینه ساخت و نگهداری زیاد آن است.
بیشتر بخوانید: رفتار کارکنان تمیز
کنترل درجه خلوص اتاق تمیز
کنترل درجه خلوص اتاق تمیز
برای کنترل درجه خلوص این اتاق از روش‌هایی مانند اندازه‌گیری تعداد ذرات معلق در حجم هوا، اندازه‌گیری تعداد میکروب‌ها، ویروس‌ها در هوا ( برای اتاق تمیز تولید محصولات حساس به ویروس استفاده می‌شود)، اندازه‌گیری تعداد ذرات معلق در سطح تجهیزات (روشی برای شناسایی مناطق تجمع آلودگی است) و کنترل منظم درجه خلوص اتاق تمیز که جهت جلوگیری از کاهش کیفیت محصولات و قطعات تولیدی استفاده می‌شود. درجه خلوص این اتاق طبق عواملی ازجمله طراحی اتاق تمیز، سیستم کنترل تهیه و روش کنترل آلودگی است. طراحی اتاق و سیستم فیلتراسیون باید از ورود آلودگی به محیط جلوگیری کند.
جمع‌بندی
برای معتبرسازی کلاس بندی اتاق تمیز می‌توان از شرکت‌های فعال در این زمینه کمک گرفت. گروه کاراپمپ کمک می‌کنند تا علاوه‌بر معتبرسازی، محصولات خود را طبق آخرین استانداردها و قوانین موجود در این اثنا تولید کرد. در این مجموعه، گروهی از متخصصین باتجربه و بامهارت گرد هم آمده‌اند و قابلیت این را دارند که به شرکت‌ها، کارخانه‌ها، بیمارستان‌ها و آزمایشگاه‌های متعدد طبق استانداردهای لازم کمک کنند.
قبل‌از هرچیزی باید زمینه فعالیت و صنف موردنظر، بررسی شود و ازطرف وزارت بهداشت مورد تأیید قرار بگیرد. بعد از آن باید از یک تیم متخصص برای خرید متریال اتاق تمیز کمک گرفت. از مهم‌ترین متریال‌های اتاق تمیز، ساندویچ پانل است. در هر مرحله از فرایند اجرا می‌توان با کارشناسان در این زمینه مشورت کرد تا درمورد اطلاعات جامعی در این اثنا به کاربران راهنمایی کنند. برای اطلاعات بیشتر با شماره ۰۹۱۲۷۶۹۷۱۲۳ تماس بگیرید.
