موتورخانه یک سامانه گرمایشی و سرمایشی است که از فن کویل و رادیاتور برای تنظیم دمای محیط استفاده می‌کند. در فصل سرد، این سیستم با استفاده از فن کویل و رادیاتور، هوا را گرم می‌کند و در فصل گرم، آن را خنک می‌کند.
عملکرد این سیستم به این صورت است که آب گرم از طریق لوله‌ها به شوفاژ و رادیاتور منتقل می‌شود که توسط مولدهای حرارتی گرم می‌شود. برای آشنایی بیشتر با این تاسیسات و عملکرد آنها، این مطلب را تا انتها مطالعه کنید.
موتورخانه چیست؟
موتورخانه یا سیستم گرمایش و سرمایش مرکزی، اجزای حیاتی یک ساختمان مسکونی، تجاری یا صنعتی را تشکیل می‌دهد.
این سیستم به منظور تولید آب گرم مصرفی و انتقال آن به شوفاژها و سیستم‌های گرم‌کننده ساختمان استفاده می‌شود. علاوه بر این، این تاسیسات نقش اساسی در نگهداری تجهیزات و تاسیسات حرارت و برودت دارد.
تکنولوژی‌های مدرن در گرمایش، مانند پکیج‌های گرمایش، به ساختمان‌ها امکان می‌دهند که بدون نیاز به موتورخانه، از سیستم‌های کم مصرف و هوشمند برای تأمین نیازهای گرمایش و سرمایش خود استفاده کنند.
با این حال، در بسیاری از موارد، این تاسیسات همچنان به عنوان یک جزء اساسی در ساختمان‌ها به خصوص در مکان‌هایی که نیاز به انتقال آب گرم و نگهداری تجهیزات گرمایشی بزرگ‌تر دارد، وجود دارند.
موتورخانه چیست؟
اجزا و قسمت‌های اساسی این تاسیسات
این تاسیسات از اجزا و قسمت‌های مهم و حیاتی بسیاری تشکیل شده است. هر یک از این اجزا دارای ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود هستند. در ادامه به بررسی هر یک از این اجزا و کاربرد آنها در موتورخانه خواهیم پرداخت.
دیگ آب گرم: یکی از اجزای حیاتی این سیستم، دیگ آب گرم است. این دیگ با استفاده از مشعل، آب را گرم کرده و سپس آن را به وسیله لوله‌ها به شوفاژ و رادیاتورها منتقل می‌کند. این چرخه مستمر به تعادل حرارتی در محیط کمک خواهد کرد.
بیشتر بخوانید: اسیدشویی موتورخانه
مشعل: مشعل نیز یکی از اجزای اساسی تاسیسات موتورخانه‌ای است که با استفاده از دو نوع سوخت مایع و گاز، آب دیگ را گرم می‌کند. این پروسه اساسی برای تأمین حرارت مورد نیاز سیستم است.
سختی‌گیر: وظیفه سختی‌گیر جداسازی املاح معدنی و کلسیم از آب است. لازم به ذکر است که حفظ کیفیت آب از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا عدم مدیریت صحیح آب می‌تواند موجب گرفتگی لوله‌ها شده و به تجهیزات آسیب برساند.
لوازم و وسایل انتقال آب: از مهمترین وسایل انتقال می‌توان به شیرآلات، بست، لوله‌ها، سه راهی، پمپ، فن، و دیگر وسایل مربوط به انتقال آب گرم و سرد اشاره کرد. نقشه‌های دقیق و متناسب با متراژ محیط، در لوله‌کشی موتورخانه از اهمیت زیادی برخوردارند؛ زیرا لوله‌کشی صحیح، انتقال درست و اصولی آب در سیستم را تضمین خواهد کرد.
بویلر سیستم موتورخانه‌ای
تجهیزات موتورخانه
امروزه موتورخانه‌ها به منظور تأمین سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی از تجهیزات پیشرفته‌تری بهره می‌برند که دیگر نیاز به مشعل و دیگ کاهش یافته است. از جمله تجهیزات کلیدی در این سیستم‌ها می‌توان به بویلر و چیلر اشاره کرد؛ در ادامه به مرور دقیق‌تر هرکدام از این تجهیزات پرداخته شده است.
بیشتر بخوانید: سیستم کنترل هوشمند موتورخانه
بویلر
بویلر یکی از اجزاء حیاتی این سیستم‌ها به شمار می‌آید. این دستگاه برای گرم کردن آب و تأمین حرارت در ساختمان‌ها، صنایع بزرگ و مناطق سرد استفاده می‌شود. بویلر به دلیل برخورداری از قدرت بالا، از سوخت‌های متنوعی چون گاز شهری یا گازوئیل بهره می‌برد. آب گرم تولید شده توسط بویلر به وسیله لوله‌ها و سایر تجهیزات به سیستم‌های تبادل گرمایش منتقل می‌شود، که این فرآیند به گرم کردن محیط کمک می‌کند.
موتورخانه، به عنوان مرکز تولید حرارت در یک ساختمان، نقش اساسی در عملکرد بویلر دارد. با گرم کردن آب و انتقال آن به تجهیزات مختلف موتورخانه، بویلر به دمای مطلوب در محیط کمک می‌کند و با استفاده از لوله‌ها و تجهیزات انتقال، گرمای مورد نیاز به تمام نقاط ساختمان منتقل می‌شود.
چیلر
چیلر نیز یکی از تجهیزات اساسی در موتورخانه‌ها است که وظیفه خنک کردن محیط را بر عهده دارد. این دستگاه با استفاده از انرژی برق، هوا یا آب را خنک کرده و از طریق تجهیزات انتقال، این هوا یا آب به فضاهای مختلف ساختمان منتقل می‌شود. از چیلر‌های تراکمی آب خنک برای تامین نیاز به خنک کردن محیط استفاده می‌شود؛ در صورت استفاده از این نوع چیلر، نیاز به برج خنک‌کننده نیز مطرح می‌شود.
اما اگر از چیلر تراکمی‌هوا خنک استفاده شود، نیازی به برج خنک‌کننده در این سیستم نیست. انرژی مصرفی چیلر برق است و توانایی نصب در محیط‌های باز را دارد.
بیشتر بخوانید: لوله کشی موتورخانه
پمپ سیرکولاتور
در سیستم‌های موتورخانه برای بهینه‌سازی انتقال آب گرم و سرد به منابع مختلف نقش اساسی دارد، به ویژه زمانی که تعداد طبقات ساختمان زیاد باشد. این پمپ‌ها با اندازه‌های مختلف در دسترس قرار دارند و انتخاب مناسب آنها به تعداد فن کویل‌ها و طبقات ساختمان بستگی دارد.
با استفاده از این پمپ‌ها، اطمینان حاصل می‌شود که آب گرم یا سرد به صورت اثر بخش به همه نقاط ساختمان منتقل شده و این سیستم به بهترین عملکرد خود عمل کند. انتخاب صحیح اندازه و نوع پمپ سیرکولاتور بر اساس نیازهای ساختمان صورت می‌گیرد.
به طور کلی، تجهیزات موتورخانه از اهمیت بسیار بالایی در سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی برخوردار هستند. با بهره‌گیری از تکنولوژی‌های پیشرفته، این تاسیسات می‌توانند به بهبود کارایی و بهره‌وری در استفاده از انرژی رسیده و نیازهای حرارتی و سرمایشی را به بهترین شکل ممکن فراهم آورند.
پمپ‌های سیرکولاتور موتورخانه‌ای
طرز کار موتورخانه‌ها
سیستم موتورخانه مرکزی، یکی از پیچیده‌ترین و اساسی‌ترین تاسیسات در ساختمان‌ها است که برای تأمین حرارت و سرمایش از آن استفاده می‌شود. اگرچه این سیستم در ابتدا ممکن است پیچیده به نظر بیاید، اما در واقع از تجهیزات ساده‌تری تشکیل شده است که در کنار یکدیگر عمل می‌کنند. به طور کلی، نحوه عملکرد این تاسیسات به شرح زیر خواهد بود.
روشن شدن ترموستات و دیگ آب گرم: عملکرد این سیستم زمانی شروع می‌شود که ترموستات و دیگ آب گرم فعال شوند. در صورت استفاده از یک سیستم کنترل هوشمند، روشن شدن سیستم حرارت به صورت خودکار انجام می‌شود.
تولید گرما توسط بویلر: در این مرحله، بویلر به کمک نفت، گاز یا برق شروع به کار کرده و از گرمای حاصل از احتراق سوخت‌های فسیلی در مشعل برای گرم کردن آب دیگ استفاده می‌کند. این آب یا بخار سپس توسط لوله‌های انتقال به ترمینال‌های خروجی مانند شوفاژها منتقل می‌شود.
انتشار گرما توسط تجهیزات تبادل گرمایش یا سرمایش: آب گرم شده و یا بخار توسط لوله‌های انتقال به سراسر ترمینال‌ها منتقل می‌شود. رادیاتورها و سایر فن‌کویل‌ها در این مرحله وظیفه انتشار حرارت و برودت در فضا را بر عهده دارند.
بازگشت آب گرم به درون دیگ: هنگامی که آب از حالت فشرده خارج می‌شود، به دیگ آب موتورخانه باز می‌گردد. در این مرحله، آب گرم مجدداً توسط پمپ سیرکولاتور در کل سیستم چرخش پیدا می‌کند.
تکرار عملکرد: این چرخه تا زمانی که ترموستات دیگ سیستم دما را به میزان تنظیم شده برساند ادامه خواهد یافت. عملکرد موتورخانه مرکزی با هماهنگی دقیق اجزا و تجهیزات گوناگون انجام می‌شود. هر ایرادی در عملکرد یکی از تجهیزات می‌تواند باعث اختلال در سیستم شود و به تأخیر در تأمین گرما و یا سرمایش ساختمان منجر شود. به همین دلیل، نقش هماهنگی و تعمیر و نگهداری صحیح این تجهیزات در بهبود عملکرد و بهره‌وری سیستم بسیار حائز اهمیت است.
لوله‌ها و اتصالات سیستم
نکاتی که باید درباره تاسیسات موتورخانه بدانید!
معمولاً تجهیزات و اجزای موتورخانه‌های بزرگ توسط یک مهندس یا تکنسین ساکن (مقیم) که دارای مهارت‌ها و دانش لازم برای مدیریت و تعمیر این سیستم‌ها هستند نگهداری می‌شوند.
امروزه، اجزای اصلی و تجهیزات موتورخانه به وسیله سیستم‌های کنترلی مدرن، کنترل می‌شوند و با سایر سیستم‌های کنترلی ساختمان ارتباط برقرار می‌کنند. این کنترل‌ها شامل سیستم کنترل روشنایی و تجهیزات ایمنی می‌شود.
تجهیزات صرفاً الکتریکی و الکترونیکی معمولاً در موتورخانه نصب نمی‌شوند و برای آنها مکان‌های جداگانه در نظر گرفته می‌شود تا از هرگونه خطر احتمالی جلوگیری شود. مهمترین مسئله در طراحی این سیستم در ساختمان‌ها و صنایع، طراحی اصولی جهت رسیدن به راندمان حداکثری و کاهش تجهیزات و پیچیدگی‌های آن است.
این کار معمولاً توسط نرم‌افزارهای مخصوص طراحی تجهیزات و تاسیسات موتورخانه صنعتی و ساختمانی نظیر Revit MEP و PDMS انجام می‌شود.
مزایای بهره‌مندی از این تاسیسات
موتورخانه، سیستم گرمایشی سرمایشی نوینی است که نسبت به سایر روش‌های گرمایشی از جمله پکیج، مزایای فراوانی دارد. پکیج یک سیستم گرمایشی – سرمایشی نوین است که در بسیاری از خانه‌ها و ساختمان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. از جمله مزایای استفاده از موتورخانه نسبت به پکیج عبارتند از:
عمر طولانی‌تر: یکی از مزایای برجسته این نوع سیستم، عمر طولانی‌تر آن نسبت به پکیج و دیگر سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی است. این موتورها با بهره‌گیری از تکنولوژی پیشرفته، دوام بیشتری دارند؛ این امر نیاز به تعمیرات مکرر را کاهش می‌دهد.
بیشتر بخوانید: پکیج ها یا موتورخانه
هزینه راه‌اندازی و مصرف گاز کمتر: راه‌اندازی این تاسیسات برای ساکنین یک مجتمع، اقتصادی‌تر از نصب پکیج برای هریک از واحدهای آن است. جنبه کم مصرف بودن در هزینه‌های نصب و اجرا، این تاسیسات را به گزینه‌ای مناسب تبدیل کرده است. همچنین، هزینه گاز کشی موتورخانه نسبت به پکیج کمتر است، که این امر ارزانی و بهره‌وری بیشتری را برای مشترکین این سیستم فراهم می‌کند.
هزینه تعمیر و سرویس کمتر: هزینه تعمیر و سرویس موتورخانه نسبت به سایر سیستم‌های گرمایشی کمتر است. این سیستم با دسترسی آسان به اجزا و تجهیزات، نیاز به تعمیرات کمتری دارد که این امر برای کاربران بهره‌وری اقتصادی بالاتری را به همراه دارد.
امکان دسترسی به تکنولوژی‌های پیشرفته: این تاسیسات با انعطاف‌پذیری و تطابق با تکنولوژی‌های جدید، امکان ادغام با سیستم‌های کنترلی مدرن و بهره‌گیری از اینترنت اشیاء را فراهم کرده است. با توجه به مزایای ذکر شده برای این تاسیسات، می‌توان گفت که موتورخانه یک گزینه مناسب برای سیستم‌های گرمایشی سرمایشی مدرن به شمار می‌رود.
دیگ موجود در سیستم موتورخانه‌ای
نکاتی برای استفاده بهینه از این تاسیسات
جهت بهره‌وری بیشتر از موتورخانه و افزایش عملکرد آن، باید به یک سری نکاتی که در ادامه ذکر شده‌اند توجه داشت:
عایق‌کاری لوله‌ها: اعمال عایق کاری بر روی لوله‌های رفت و برگشتی این سیستم از اهمیت بالایی برخوردار است. این کار باعث کاهش هدر رفت حرارت و بهبود کارایی سیستم می‌شود.
انجام سرویس دوره‌ای: انجام سرویس دوره‌ای به موقع و بر مبنای دستورالعمل تولید کننده، کاربر را از عملکرد بهینه تمامی اجزا و تجهیزات مطمئن می‌کند.
استفاده از درزگیر درب و پنجره: نصب درزگیر در اطراف درب‌ها و پنجره‌ها، سبب جلوگیری از ورود هوای ناخواسته و هدر رفت حرارت یا خنکی ساختمان خواهد شد.
تنظیم مشعل: مشعل موتورخانه باید به صورت دوره‌ای تنظیم شود تا مقدار سوخت مناسب را تأمین کرده و از هدر رفت انرژی جلوگیری شود. تعیین مقدار مناسب سوخت در تنظیم مشعل بسیار حائز اهمیت است.
پاکسازی و رفع رسوبات: تجمع رسوبات و جرم در لوله‌ها، دیگ‌ها و سایر اجزا این تاسیسات، می‌تواند عملکرد سیستم را کاهش دهد. از این رو پاکسازی دوره‌ای و رفع رسوبات از اهمیت ویژه برخوردار است. لازم به ذکر است که توجه به این نکات سبب افزایش بهره‌وری سیستم شده و حتی ممکن است نقاط ضعف آن را برطرف کند. در واقع با رعایت این نکات، موتورخانه به یک سیستم گرمایشی سرمایشی کارآمد و پایدار تبدیل خواهد شد.
انجام تعمیرات و سرویس دوره‌ای
موتورخانه به عنوان یک سیستم گرمایشی و سرمایشی، با تلفیق اجزای مختلفی نظیر دیگ گرم‌کن، چیلر، لوله‌ها و سیستم کنترلی عمل می‌کند. این سیستم، با تولید آب گرم و سرد و انتقال آن به شوفاژها و رادیاتورها، محیط را به دمای مطلوب می‌رساند. به منظور خرید، نصب، تعمیر و یا تامین قطعات مورد نیاز موتورخانه باید به مراکز تاسیساتی معتبر و قابل اعتمادی همچون کاراپمپ مراجعه کنید.
کاراپمپ یکی از برترین و معتبرترین شرکت‌هایی است که در زمینه خرید و فروش، تعمیر و تعویض تمامی محصولات مرتبط با تاسیسات صنعتی و ساختمانی فعالیت می‌کند. به منظور کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه و یا ارتباط با کارشناسان این مجموعه، به وبسایت کاراپمپ مراجعه کرده و یا با شماره 09127697123 تماس حاصل کنید.
